"Upadłe Damy II Rzeczpospolitej" Kamil Janicki
Wydawnictwo Znak
Wyd. 2013

   

  Podczas lektury tej książki ciśnie się na usta cytat z klasyka: „Bo to zła kobieta była“. Kamil Janicki pokusił się o zebranie historii kilku „Upadłych Dam II Rzeczpospolitej“, zbrodniarek, intrygantek, szantażystek, niewiast bezwzględnie i brutalnie - nawet po trupach - dążących do celu. Można rzec śmiało, że włos się jeży, gdy czytelnik zaznajamiania się z ich poczynaniami. Etykieta, normy społeczne, prawo? Nic z tych rzeczy, żadnej z nich nic takiego nie mogło stanąć na drodze, doskonale wiedziały czego chcą i w tym kierunku zmierzały, nie bacząc na konsekwencje.

  Nie mogło w publikacji zabraknąć krótkiej wzmianki o najgłośniejszym wówczas przypadku Rity Gorgonowej, która została skazana za zabójstwo nastoletniej córki swojego konkubenta, sprawa tym bardziej intrygująca, że powraca współcześnie na skutek działań spadkobierczyń, które chcą kobietę zrehabilitować, tak więc niewykluczone, że ciąg dalszy nastąpi. Pojawiła się też panna Maria Lewandowska, szantażystka z Poznania, która pomysłowością i sprytem, także w wodzeniu za nos śledczych, niektórym mogłaby nawet zaimponować. Jest i Zyta Woroniecka, która z pomocą rewolweru rozprawiła się z niewiernym narzeczonym, jest Maria Zajdlowa - dzieciobójczyni i inne. Wszystkie te różnorodne sprawy łączy jedno - skupiały uwagę i rozbudzały emocje tłumów, ale przede wszystkim obnażały rozmaite patologie i moralne zepsucie, skrywane pod płaszczykiem sztywnych zasad i konwenansów.

  Autor wykonał solidną pracę zbierając materiały, przeglądając archiwa, poszukując informacji, zdjęć, dokumentów oraz publikacji prasowych z tamtych lat i wszystko to w książce znakomicie wykorzystał. Całość okraszona jest fotografiami, cytatami, przedrukami pism, rycin czy notatek z gazet. Jednocześnie wszystkie historie są tak skomponowane i spisane w na tyle przystępnej formie, że czyta się je niemal jak prozę kryminalną z wątkiem obyczajowym. Fakt, że podejmowane tematy i ich szczegóły mają oparcie w rzeczywistych wydarzeniach jest tu niewątpliwym walorem. To nie tylko zbiór ciekawych opowieści o kobietach i ich występkach, ale też interesujący obraz społeczeństwa, stosunków międzyludzkich, podszytych hipokryzją i demoralizacją, bogaty zarys tamtych czasów, bardzo istotnych w dziejach Polski. To książka zarówno dla miłośników literatury faktu, jak i dla osób ceniących historie kryminalne oraz po prostu ciekawą, wciągającą lekturę. Nie sposób też nie zauważyć i nie docenić pięknego wydania, tom jest częścią większej serii zatytułowanej „Prawdziwe historie“ i jest to niewątpliwie dopracowane w każdym szczególe cacko. Warto po nie sięgnąć i wybrać się w pasjonującą podróż do II Rzeczpospolitej, by odkryć mroczne oblicze niektórych ówczesnych dam, a przy okazji kilka prawd o tamtych czasach.